H αιχμή του δόρατος στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας είναι αναμφίβολα η εξωσωματική γονιμοποίηση. Οι Steptoe και Edwards πέτυχαν το 1978 στο Ηνωμένο Βασίλειο την πρώτη εγκυμοσύνη με εξωσωματική γονιμοποίηση. Από τότε, η τεχνική έχει εξελιχθεί, εμπλουτισθεί, απλοποιηθεί και έγινε ιδιαίτερα αποτελεσματική. Σήμερα το 2-3% του συνόλου των παιδιών που γεννιούνται προέρχονται από εξωσωματική γονιμοποίηση. Για τη χώρα μας αυτό σημαίνει ότι 2.500-3.000 παιδιά ετησίως γεννιούνται με μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, δηλαδή περίπου κάθε μέρα έρχονται στον κόσμο 6 «παιδιά του σωλήνα». Η συμβολή αυτή είναι σημαντική, ιδιαίτερα για μία χώρα με έντονο δημογραφικό πρόβλημα όπως η Ελλάδα. Η εξωσωματική γονιμοποίηση, όπως το λέει η λέξη, είναι η γονιμοποίηση έξω από το σώμα: αντί δηλαδή η γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο να γίνει στο φυσικό περιβάλλον, που είναι η σάλπιγγα της γυναίκας, γίνεται στο εργαστήριο. Είναι ουσιαστικά η παράκαμψη μιας συγκεκριμένης λειτουργίας του οργανισμού, όταν, για διαφόρους λόγους, δεν μπορεί να γίνει στο σώμα.

Ενδείξεις εξωσωματικής γονιμοποίησης

Υπάρχει πληθώρα απόλυτων και σχετικών ενδείξεων που αφορούν τον έναν ή και τους δύο συντρόφους.

Οι απόλυτες ενδείξεις είναι:
• Η έλλειψη (από αφαίρεση) ή η απόφραξη των σαλπίγγων κεντρικά ή περιφερικά (υδροσάλπιγγες).
• Η έλλειψη σπερματοζωαρίων (αζωοσπερμία) που απαιτεί χειρουργική λήψη.
• Ο πολύ μικρός αριθμός κινουμένων φυσιολογικών σπερματοζωαρίων.

Οι σχετικές ενδείξεις είναι :
• Μεγάλη διάρκεια υπογονιμότητας.
• Μεγάλη ηλικία της γυναίκας.
• Σοβαρά προβλήματα σπέρματος (σοβαρή ολιγο-ασθενο-τερατοζωοσπερμία).
• Ανεξήγητη Υπογονιμότητα.
• Αποτυχία άλλων ηπιότερων μεθόδων υποβοηούμενης αναπαραγωγής
• Βαριά ενδομητρίωση.
• Προεμφυτευτική διάγνωση για διάφορα νοσήματα
• Πριν από χημειοθεραπεία σε νεαρές γυναίκες
• Δωρεά ωαρίων, σπέρματος και εμβρύων
• Παρένθετη μητρότητα